Naar het overzicht
van stukken over de proefkolonie





De koloniale carrière van Giliam Burks en Mechtilde Lucassen: arbeidersgezin, hoevenaar, arbeidersgezin, vrije kolonist en dan vertrokken


■ Guilleaume Burks is geboren 23 december 1807 en dus tien, bijna elf jaar oud als hij met zijn ouders in Frederiksoord aankomt.

Zie voor de locaties van hun woonplekken en de stamboeken waarin ze vermeld staan op deze pagina.


■ Het stamboek met invnr 1354 meldt dat Giliam op 18 september 1832 in schuttersdienst treedt en op 13 september 1834 weer terug is. In een lijst van de Drentse Schutterij kan ik hem niet vinden, dus hij is met andere schutters weggeweest.


■ Hij trouwt op 26 september 1835 te Vledder Mechtilde Lucassen, dochter van proefkolonist Lucassen uit Nijmegen.

■ Hun eerste kinderen worden geboren te Wolvega, dus daar zullen ze dan wel wonen.


Het designatieregister 1838, invnr 1395, meldt bij designatie 16 dat op 4 augustus 1838 N22 wordt besloten dat de subcommissie Goes de plek van een arbeidershuisgezin te Veenhuizen mag opvullen met 'Burks en vrouw', waarmee Giliam bedoeld wordt. Zie enkele algemene opmerkingen over arbeidershuisgezinnen.

Het betreft een al langer openstaande plek nadat het gezin van Pieter den Otter, zie hier, in 1827 uit Veenhuizen is teruggekeerd naar Goes.


Giliam Burks en Mechtilda Lucassen en twee kinderen komen een week later, op 11 augustus 1838, in Veenhuizen aan. Ze staan geregistreerd in het stamboek voor arbeidershuisgezinnen met invnr 1574. Daarvan zijn scans.

Ze wonen eerst in een woning in het eerste gesticht en later in eentje in het derde gesticht.


Op 10 maart 1846 wordt Giliam bevorderd tot het hoogste wat een kolonist kan bereiken, hij wordt hoevenaar en het gezin verhuist naar een van de grote boerderijen op het terrein van Veenhuizen.

Ze staan nu geregistrreerd in de stamboeken van hoevenaars met de invnrs 1582 en 1583, waarvan nog geen scans zijn. Ze wonen op een boerderij bij het tweede gesticht.


■ Maar op 5 februari 1851 agendapunt 7 besluit de permanente commissie hen als hoevenaars te ontslaan. Op 8 maart 1851 gaan ze weer naar een arbeiderswoning in het derde gesticht. Ze staan nu op scan 76 van het register van arbeidershuisgezinnen met invnr 1575.

En uit dat stamboek neem ik de gezinssamenstelling over:

Giliam Burks, gegevens zie boven. Met echtgenote:

● Mechtilda Lucassen, geboren 4 september 1813. En met kinderen:

● Elisabeth Burks, geboren 18 september 1836 in Wolvega, maar zij overlijdt 18 oktober 1854 in Veenhuizen (zelfde maand als Aleida),
Lucas Burks, geboren 25 januari 1838 te Wolvega,
Anna Maria Burks, geboren 4 juni 1839 te Veenhuizen,
Geertrui Gerdina Burks, geboren op 11 mei 1842 in Veenhuizen, maar zij overlijdt 21 juli 1855 in Veenhuizen
Machtilda Burks, geboren 26 juni 1844,
Guillaume Burks, geboren 22 juni 1846,
Klazina Burks, geboren 13 april 1848,
Aleida Burks, geboren 14 maart 1850, maar zij overlijdt 13 oktober 1854 (zelfde maand als Elisabeth),
Johannes Burks, geboren 23 april 1851,
Jacoba Burks, geboren 15 april 1854,
Hendrika Burks, geboren 23 april 1857.


Bij de uitgaande post van 20 oktober 1852 N6, invnr 737, bevindt zich een brief van de directeur met nummer N2754 inzendende 'Brieven &a van den Direkteur der Kolonien gedurende de maand September 1852'.

Daarop is Nr 2666 'Nota van het verhandelde door het lid der permanente commissie jonkheer van Hoorn van Burgh met den direkteur der kolonien op den 25 september 1852' en daarvan is nummer 19: 'Afgewezen het verzoek van den arbeiderskolonist G. Burks, om in de Gewone Kolonien te mogen worden overgeplaatst.


Ze blijven dus in Veenhuizen, maar als in 1859 de Staat de gestichten te Veenhuizen en Ommerschans overneemt van de Maatschappij van Weldadigheid, moet laatstgenoemde de via haar geplaatste arbeiders of ontslaan of in de vrije koloniën opnemen.

In dat kader komen Giliam Burks, Mechtilda Lucassen en negen kinderen op 3 november 1861 in de kolonie Frederiksoord (waar broer Francis dan ook nog woont).


Ze wonen eerst op hoeve 134, zie de locatie, en staan in het stamboek met invnr 2999. Daarna wonen ze op hoeve 119, zie de locatie, en staan ze in het stamboek met invnr 3000.

Maar het is allemaal van korte duur. Op 25 september 1862 deserteert het hele gezin van de kolonie en ze komen niet meer terug.

Terug naar de overzichtspagina Burks.