Koningin Wilhelminalaan 26 in wat nu Wilhelminaoord is: de geschiedenis en de bewoners tot en met 1859

Het woninkje Wilhelminalaan 26 in Wilhelminaoord speelt een rol in een kunstproject. Ten behoeve daarvan zet ik de geschiedenis en de opeenvolgende bewoners tot 1859 op een rijtje.


Het pand - zie hier voor een fotootje ervan - is nog goed herkenbaar als kolonistenwoning, al is er zowel binnen als buiten de afgelopen tweehonderd jaar flink wat aan geknutseld. Tegenwoordig ligt hij midden in Wilhelminaoord, maar dat was oorspronkelijk niet het geval. De hoeve behoorde tot de kolonie Frfederiksoord-2, de in 1819 en 1820 gebouwde uitbreiding van Frederiksoord, die in 1823 met Frederiksoord-1 zal worden samengevoegd tot simpelweg Frederiksoord.

Zie deze pagina voor een overzicht van de eerste bewoners van Frederiksoord-2 die vanaf november 1819 de nieuwe kolonie binnentrekken. Ik volg het op die pagina tot in maart 1820, maar daarna gaat de toestroom in een rustig tempo door. Dat duidt erop dat de aannemer bezig blijft met het bouwen van hoeves en dat de kolonie geleidelijk tot stand komt. Het zwaartepunt van de bouwactiviteiten ligt in 1820 bij de stichting van Willemsoord op het Steenwijkerwoldeheideveld, dus het is logisch dat men het in Frederiksoord-2 wat rustiger aandoet.

De hoeves van die eerste nieuwe kolonisten liggen dicht bij Frederiksoord-1 en dus kunnen we veronderstellen dat de kolonie Frederiksoord-2 van daar af naar het noorden toe gebouwd wordt. Koningin Wilhelminalaan 26 zal dan een van de laatste hoeves zijn die gereed komt, maar een preciese datum van de bouw valt niet te geven. Ergens in de loop van 1820 is de meest accurate stichtingsdatum.

1820-1830

Volgens de geweldige site met koloniehuizen - zie de verwijzing eerder naar een fotootje - begint de hoeve met nummer 27 en is de eerste bewoner de als opzichter aangestelde Jan van der Einde met zijn gezin. Op de pagina die aan Jan van der Einde gewijd is, blijkt dat die eerste bewoner op maandag 4 december 1820 aankomt.

Op die pagina staat echter een plaatje van de nominatieve staat van aankomst met de melding dat hij in hoeve 30 (en dus niet 27) zou zijn ondergebracht. Misschien heeft hij eerst even op een andere hoeve gewoond of misschien staat er een foutje op de aankomststaat of misschien had de hoeve eerst even nummer 30 voor het 27 werd, daar zullen we wel nooit uitkomen.

In het voorjaar van 1821 begint de stichting van de kolonie Wilhelminaoord. Jan van der Einde houdt dan op opzichter te zijn en wordt de eerste boekhouder van die nieuwe kolonie. Hij blijft echter op de Koningin Wilhelminalaan 26 wonen. Als in 1825 alle koloniale hoeves worden hernummerd krijgt deze hoeve het nummer 96.

Jan van der Einde blijft er best lang wonen. in het stamboek van Frederiksoord dat loopt tot 1828, inventarisnummer 1346, klik hier en vul rechts onderaan in pagina 34, staat bij hoeve 96 met potlood geschreven: 'Bewoond door den Boekhouder van kolonie 2 vd Eijnden'. Wilhelminaoord wordt vanaf 1825 aangeduid als kolonie 2, dus Van der Einde doet nog steeds hetzelfde werk.

1830-1832

In het aansluitende stamboek van Frederiksoord, invnr 1347, dat loopt van 1828 tot 1830, komt hoeve 96 helemaal niet voor. In het daaropvolgende, dat loopt van 1830 tot 1835, staat de hoeve wel, invnr 1348, klik hier en vul in pagina 98. Jan van de Einde staat hier niet meer, hoewel hij pas in oktober 1831 naar Veenhuizen gaat, dus hij is inmiddels elders ondergebracht als op 6 september 1830 Gabriel Wibier en zijn gezin hoeve 96 betrekken.

Ze komen dan van de Ommerschans waar ze het hadden geschopt tot hoevenaars. Zie verder de pagina die aan de familie Wibier gewijd is.

Ze blijven niet lang, twee jaartjes maar. De volgende notitie in invnr 1348 is: 'Wibier en gezin overgeplaatst in het huis genaamd Westerbeeksloot den 20 september 1832'. Volgens mij heet dat huis Westerbeek en heet alleen het landgoed Westerbeeksloot, maar alla.

1832-1846

Ze worden als bewoners van de hoeve opgevolgd door de familie van Frederik Farenkamp. De dag na het vertrek van de Wibiers, vrijdag 21 september 1832. Man, vrouw en zeven kinderen, waarvan eentje geboren zou zijn op 21 september 1832. Hoe zit dat?!? 's Morgens bevallen en 's middags verhuizen?? Of met barensweeën en al van de ene hoeve naar de andere??

Ze blijven er lang wonen. In het stamboek met invnr 1349, dat loopt van 1835 tot 1841, klik hier en vul in paginanummer 97, staan de Farenkampjes er nog. Zie verder ook de pagina die over de familie Farenkamp gaat.

In het stamboek met invnr 1350, dat loopt van 1841 tot 1848, klik hier en vul in paginanummer 103, zijn ze doorgestreept. Ze verhuizen op donderdag 15 juli 1846 naar Wilhelminaoord hoeve 16. Ze hebben dus bijna veertien jaar in de Koningin Wilhelminalaan 26 gewoond.

1846-1859

De volgende dag, 16 juli 1846, komen de nieuwe bewoners. De dertigjarige Johannes Ladru met zijn echtgenote, drie kinderen, zijn zeventigjarige moeder Elisabeth Stokebrand weduwe Ladru en een ingedeelde, komen die vrijdag uit Frederiksoord hoeve 49.

Uit het stamboek van 1848 tot 1859, invnr 1351, klik hier en vul in paginanummer 106, blijkt dat de Ladru's - zie ook de pagina over de familie Ladru -  tot aan 1859 toe in de Koningin Wilhelminalaan 26 blijven wonen. Er is op deze pagina ook te zien dat bij de hernummering van 1853 het hoevenummer verandert van 96 naar 93.

De periode na 1859 doe ik niet, daarvoor verwijs ik naar de in het begin van deze pagina genoemde site koloniehuizen Wilhelminalaan 26, waar de verdere bewoningsgeschiedenis staat.