Het arrondissement Breda mag in 1827 een hoeve in de vrije
koloniën vullen 'uit de contributie'. Zie een uitleg van dat begrip.
Breda draagt 23 oktober 1827 het gezin voor van 'A.
Feskens, sterk 6 hoofden', invnr 87 scan 680. Zie helemaal
bovenaan de pagina hoe de scans te bereiken zijn.
Aankomst
Op 29 november 1827 komt het gezin in de kolonie aan.
Voor het eerste gedeelte van hun reis, tot aan Amsterdam, krijgen
ze van de subcommissie Breda ƒ 25,- mee, volgens de afrekening
1827 van de subcommissie in invnr 1105 (daarvan zijn geen scans).
De kosten van het tweede gedeelte, Amsterdam-Willemsoord van 24
tot en met 27 november, is te vinden bij de kladjes van het
financieel jaarverslag in invnr 1024, en vallen onder te verdelen
in de reiskosten:
En in de fouragering voor onderweg, te weten 2 lange witte broden,
1 lang roggebrood, 3 pond kaas en zes kruiken bier.
Ze worden ondergebracht in hoeve 18 van Willemsoord, tegenwoordig
is dat kadastraal Steenwijkerwold A 171, coördinaten 52.817878 en
6.068573, Steenwijkerweg 206, de oude koloniewoning is afgebroken
en op het perceel staat nu nieuwbouw.
Ze staan geadministreerd als bewoners van die hoeve in het
stamboek Willemsoord met invnr 1358 op scan 9. Op onbekende datum
gaan ze naar hoeve 148, dat is tegenwoordig kadastraal Noordwolde
D 567, coördinaten 52.85050 en 6.10917, Westvierdeparten 23, er
staat nu nog een kolonistenwoning. Ze staan op scan 35 van het
stamboek met invnr 1359.
Uit deze en latere inschrijvingen neem ik de gezinsgegevens over,
met de kanttekening dat de kolonieadministratie slechts de
aantekeningen zijn van een particuliere organisatie en dus geen
officiële bron waarop blindgevaren mag worden.
Gezinssamenstelling
● Adriaan Feskens is volgens die kolonieadministratie
geboren op 20 februari 1788. Hij is net als de rest van
het gezin rooms-katholiek. Hij is getrouwd met:
● Maria Tuerlings, geboren 28 februari 1784. Ze
hebben vier dochters bij zich:
● Helena Feskens, geboren 28 februari 1817,
● Johanna Feskens, geboren 5 februari 1819,
● Petronella Feskens, geboren 11 april 1823,
en
● Catharina Feskens, geboren 1 september 1826.
Hoevenaar
Het verblijf in Willemsoord duurt niet lang, per 12 november
1829 wordt het gezin bevorderd tot het hoogste dat een
kolonist kan bereiken, ze worden hoevenaars op een van de grote
boerderijen op het terrein rond de gestichten te Veenhuizen.
Ze staan nu geadministreerd in het stamboek van het eerste
gesticht met invnr 1572. Eerst worden ze abusievelijk op scan 4
ingeschreven als arbeidershuisgezin, maar dat wordt doorgehaald en
dan staan ze op scan 114 tussen de hoevenaars.
Ze staan ook op folio 3 van het stamboek van hoevenaars 1830-1835
met invnr 1581 (daarvan zijn geen scans), maar daar is al
aangetekend dat er een eind komt aan de pret: op 27 februari
1832 worden ze weer teruggebracht tot de status van gewone
vrije kolonist.
Terug in Willemsoord
Ze komen op hoeve 142 van Willemsoord, dat is tegenwoordig
kadastraal Noordwolde D 579, coördinaten 52.846703 en 6.098335,
Westvierdeparten 5, daar staat nu een verbouwde kolonistenwoning.
Daar zullen ze nooit meer weggaan. Ze staan als bewoners van die
hoeve op de scans van de stamboeken Willemsoord met de invnrs
1360, 1361, 1362 en 1363.
Opvallend verschil tussen de familie Feskens en de meeste andere
kolonisten is dat zij nooit in aanraking komen met het koloniale
tuchtrecht. Althans als beschuldigde. 'Leentje Feskens', dat zal
dan Helena zijn, treedt één keer op als getuige bij de raad van toezicht
van Willemsoord op 19 september 1836 (bijlage 3).
Gemeensman
Adrianus Feskens heeft in dit kader een andere rol. Elk van de
drie vrije koloniën heeft een 'gemeensman', iemand die de
kolonisten vertegenwoordigt bij het tuchtrecht. Zie de artikelen 1
tot en met 6 van het tuchtreglement
van 1825. Gezien de manier waarop de gemeensman gekozen wordt, zal
het altijd een kolonist zijn waar de directie veel vertrouwen in
heeft.
Adriaan Feskens wordt maar liefst drie keer tot gemeensman
gekozen. De eerste keer is in 1835. Via dit overzicht zijn alle
zittingen die in 1835 gehouden worden en waar hij bij zit
te bereiken.
Op de zitting
van 19 januari 1839 wordt hij opnieuw als gemeensman
geïnstalleerd. Een overzicht van de bijeenkomsten van de tuchtrad
in dat jaar zijn via hier
te bereiken.
Vijf jaar later is hij het weer. De zittingen in 1844
zijn bereikbaar via dit
overzicht.
De dochters 1 en 2
Zoals gemeld in de kop kiezen alle vier de dochters voor een
partner uit de koloniebevolking en voor een bestaan als vrouw van
een kolonist.
■ Johanna Feskens trouwt met Johannes Schuurman, die op zijn
tiende als ingedeelde uit Rotterdam is gekomen en per 15
februari 1840 met zijn bruid Johanna een koloniale hoeve mag
betrekken.
■ Helena Feskens trouwt met de kolonistenzoon Gerhardus Deems uit
Schiedam (over de familie Deems komt nog een keer een pagina), die
per 14 september 1840 de hoeve van zijn ouders mag
overnemen.
Dochters 3 en 4
■ Petronella Feskens trouwt met Hendrik van Schie, wiens naam ook
voorkomt als Hendrik van Verschie en die een zoon is van de
Hendrik Willem van Schie over wie het een en ander gemeld wordt op
deze pagina.
Ze wonen eerst in bij vader en moeder Feskens, maar als Adrianus
Feskens op 12 februari 1847 overlijdt, nemen ze
feitelijk de hoeve over, al wordt dat pas later officieel. Moeder
Maria Tuerlings blijft hij hen inwonen tot haar dood op 25
oktober 1862.
■ Catharina Feskens trouwt met de kolonistenzoon Willem Wolfs die
op 14 oktober 1848 een koloniale hoeve krijgt.
Waarmee de dochters van Adriaan Feskens en Maria Tuerlings dus
VIER hoeves in de vrije koloniën bezetten.
Opnamen
Maar... maar... Er zijn psychische problemen in de familie:
Waarschijnlijk van de soort (schizofrenie / manisch
depressiviteit) waarvan we tegenwoordig weten dat het erfelijk is,
maar waarvoor in de negentiende eeuw zowel de kennis als de
behandeling erg te kort schoot.
Johanna Feskens gaat 11 april 1849 naar het
krankzinnigengesticht in Dordrecht. Ze staat als patiënt nr 265 in
de Index op de registers 'houdende chronologisch aantekening van
de opgenomen patiënten bij het Geneeskundig gesticht voor
krankzinnigen, voorheen het Stads krankzinnig- en beterhuis
geheten'. Regionaal archief Dordrecht toegang 22 invnr 428.
Er staat geen ontslagdatum bij, maar ze overlijdt 2 mei 1851
te Weststellingwerf.
Petronella Feskens wordt 12 december 1864
opgenomen in het krankzinnigengesticht te Delft en zal daar ook
overlijden.