Naar het overzicht
van de MUNT-pagina's
Wiebe Nijlunsing vond een advertentie in de Leijdse Courant van
26 augustus 1844 waarin bekendheid aan de herdenkingspenning wordt
gegeven:
Het is onbekend hoeveel mensen in de twee weken die daarvoor
openstaan op de penning hebben ingetekend en dus weten we ook niet
hoeveel er zijn gemaakt.
Eerst maar eens hoe de penning er uit ziet. Afbeeldingen van
voor- en achterzijde van de bronzen penning staan op de
site van het Teylers
Museum, daar geïnventariseerd als TMNK 16097. Door
rechtsonder op het icoontje met de 'i' te klikken krijg je meer
informatie.
Ook afbeeldingen van voor- en achterzijde van de zilveren
medaille staan op de site van
het Teylers Museum, daar geïnventariseerd als TMNK 02967, en
hierop zijn de teksten beter leesbaar. De plaatjes, eerst de
voorzijde met het portret:
De tekst op de rand luidt: 'JOHANNES GRAAF VAN DEN BOSCH, GEB. TE
HERWAARDEN 2 FEBR. 1780, OVERL. TE S HAGE 28 JAN. 1844'.
Dan de achterzijde die vol met tekst staat:
Bovenaan staat: FREDERIKSOORD en eronder JAVA. En daaronder de hele carrière van Johannes van den Bosch in vogelvlucht::
Als gezegd weten we niet hoeveel exemplaren er van de penningen
gemaakt zijn. Het Rijksmuseum heeft ook een zilveren penning, met
objectnummer NG-VG-1-3919, maar daarvan is nog geen
plaatje beschikbaar. Door linksonder op 'Objectgegevens' te
klikken is wel de beschrijving te zien.
En in een artikel in het blad De beeldenaar meldt Wiebe
Nijlunsing dat het Gevangenismuseum te Veenhuizen in de vaste
opstelling een bronzen exemplaar heeft, in bruikleen van het Haags
Historisch Museum.
Als maker van de penning wordt in de hierboven afgedrukte advertentie genoemd Johannes Petrus Schouberg (1798 – 1864), stempelsnijder aan ’s Rijks munt te Utrecht. Normaliter zet die een signatuur op zijn produkten, maar dat is bij deze penning niet gebeurt. Wiebe Nijlunsing geeft daarvoor in het genoemde artikel een mogelijke verklaring:
Het is een opvallend, kwalitatief hoogwaardig en goed gelijkend portret waarop Johannes ons in vol ornaat aankijkt, in plaats van links of rechts gewend te zijn afgebeeld.
De reden dat Schouberg zijn naam er niet op zette kan zijn dat het portret een grote gelijkenis vertoont met het schilderij dat Cornelis Kruseman in 1829 van Johannes van den Bosch maakte vlak voor zijn vertrek naar Nederlands Indië en dat nu in het Rijksmuseum hangt.
Je zou haast zeggen: zoek de verschillen. Het gezicht is wat ouder gemaakt met rimpels, de onderscheiding om de hals en de hand met de kaart van Java zijn weggelaten maar de gelaatstrekken en het uniform zijn verder gelijk.
Het vakmanschap van Schouberg is goed te herkennen maar de creativiteit ontbreekt.
Overigens heeft de familie Schouberg al eens met de Maatschappij van Weldadigheid te maken gehad. Volgens een kwitantie in invnr 1021, de stukken voor de jaarverslagen 1821-1823, hebben J. Schouberg & Zoon geleverd 'een opwaarstempel met de woorden De Maatschappij van Weldadigheid'. Ik heb geen idee wat een 'opwaarstempel' is, maar ze krijgen er ƒ 10,50 voor.
Tegelijk leveren ze 'twee druk balle met ink' voor ƒ 4,50. Ik heb
weer geen idee waar ze het over hebben, maar volgens de 'Lijst der
Gekreëerde mandaten, sedert primo April 1821, tot ultimo Maart
1822', ook invnr 1021, krijgen ze juli 1821 er voor betaald.
De diameter van de penning is 51,9 à 52 mm. Het gewicht van de
zilveren penning bij het Rijksmuseum is 42,26 gram. Volgens J.
Dirks, Beschrijving der Nederlandsche of op Nederland en
Nederlanders betrekking hebbende penningen, geslagen tusschen
November 1813 en November 1863, zie
hier, is de illustratie bovenaan de achterzijde een
'hemellicht' en die onderaan de achterzijde het familiewapen van
Van den Bosch.