Naar het overzicht
van de MUNT-pagina's





Het raadsel van de raadselachtige kaartjes in de collectie van Museum De proefkolonie, voorheen De Koloniehof, ontraadseld

Museum De Koloniehof vertelde vanaf 1993 de geschiedenis van vooral de vrije koloniën. Per 2019 ging zij op in het gloednieuwe museum De Proefkolonie dat die taak overnam, zie hier voor de site van dat museum.

In de collectie van eerst De Koloniehof en nu De Proefkolonie bevinden zich naast en aantal munten ook elf stukjes karton, waaraan valt te zien dat ze 'iets' met het geldverkeer binnen de koloniën te maken hebben.

BETAALMIDDEL?

De vraag was lang wát ze er precies mee te maken hebben. Het zijn geen betaalmiddellen, want op winkelkaartjes staan altijd handtekeningen en die staan hier niet op. Ze hebben of de kop 'Frederiksoord' of 'Maats.v.Weld.', steeds in sierlijke letters. Op allemaal is met rode pen een nummer geschreven, maar dat is waarschijnlijk veel later gebeurd bij een inventarisatie.

En op allemaal staan een aantal afkortingen waar niemand raad mee wist. Totdat Wiebe Nijlunsing de oplossing bracht door die afkortingen te verbinden aan een aantal munten. Toen werd het duidelijk, de kartonnetjes zijn hoogstwaarschijnlijk labels geweest van zakjes, pakjes of rolletjes munten.

DE SERIE VAN CA 1825

De kaartjes met de kop 'Frederiksoord' horen bij de koperen munten die circa 1825 geslagen zijn als betaalmiddel in de vrije koloniën. Die munten hebben de opschriften 'Kn1', 'Kn3' en 'Kn4' en dat staat ook op de labels met 'Frederiksoord' er boven. Zie deze pagina voor meer informatie over deze munten en voor afbeeldingen ervan.

Op die pagina staat onder andere dat die munten wat er ook op stond in alle drie de vrije koloniën gebruikt konden worden. Daarom is het een beetje vreemd dat er 'Frederiksoord' boven staat. Maar goed, Frederiksoord werd in het spraakgebruik wel vaker gebruikt als men 'de koloniën' bedoelde.

De labels zijn niet compleet. De serie van ca 1825 bestaat uit zes munten, drie met een waarde van een halve cent en met de opschriften 'Kn1', 'Kn3' en 'Kn4", en drie met een waarde van één cent en de opschriften 'Kn1', 'Kn3' en 'Kn4. Voor 5 van de 6 zijn labels, maar niet voor de munt van 1 cent met het opschrift 'Kn3'. Hier de labels die bij deze serie horen, daaronder de labels die bij een andere serie horen.

SERIE 1825, WAARDE ½ CENT, OPSCHRIFT 'Kn1'

Op deze is met rode pen het nummer '5588' geschreven. Hij behoort tot collectienummer MvW 0322.

SERIE 1825, WAARDE ½ CENT, OPSCHRIFT 'Kn3'

Op deze label is met rode pen het nummer '5590' geschreven. Hij maakt onderdeel uit van collectienummer MvW 0322.

SERIE 1825, WAARDE ½ CENT, OPSCHRIFT 'Kn4'

Op deze label is met rode pen het nummer '5592' geschreven. Hij maakt onderdeel uit van collectienummer MvW 0322.

SERIE 1825, WAARDE 1 CENT, OPSCHRIFT 'Kn1'

Op deze label is met rode pen het nummer '5587' geschreven. collectienummer 

SERIE 1825, WAARDE 1 CENT, OPSCHRIFT 'Kn1'

Op deze label is met rode pen het nummer '559X' geschreven. collectienummer

DE SERIE VAN 1842

De labels met het opschrift 'Maats.v.Weld.' horen bij een serie munten die eind 1842 door de firma G. van Maanen en Zoon in Den Haag is vervaardigd en die op 28 december 1842 in de vrije of gewone koloniën in gebruik is genomen. Op de labels staat 'vz' wat staat voor 'voorzijde' met daarachter de opschriften op de voorkant van de munten, en 'kz' wat staat voor 'keerzijde'.

Op die keerzijde staat steeds 'GK', wat staat voor 'Gewone Koloniën' en omdat de serie van 1842 de enige is met dat opschrift, zijn de labels daarmee thuis gebracht. Zie voor meer over die serie en voor afbeeldingen deze pagina. De labels zijn niet compleet, tot de serie behoort ook een munt van één cent en daarvan is geen label.

SERIE 1842, WAARDE ½ CENT

Op de label is met rode pen het nummer '5585' geschreven. Het is onderdeel van collectienummer MvW 0322

SERIE 1842, WAARDE 5 CENT

De volgende heeft een waarde van 5 cent. Met rode pen is het nummer '5581' er op geschreven. Het opschrift is '

SERIE 1842, WAARDE 10 CENT

Op dit label is met rode pen het nummer '5580' geschreven. Het collectienummer is MvW 0326.

SERIE 1842, WAARDE 25 CENT

Op dit label is met rode pen het nummer '5579' geschreven. Het collectienummer is MvW 0327.

SERIE 1842, WAARDE 50 CENT

Op dit label is met rode pen het nummer '5578' geschreven. Het collectienummer is 'MvW 0324'. Op de achterkant staat iets geschreven waar ik verder op de pagina op terug kom.:

SERIE 1842, WAARDE 1 GULDEN

Op dit label is met rode pen het nummer '5577' geschreven.

VRAAG

Zoals altijd bij onderzoek levert elk antwoord meteen weer vragen op. De labels moeten zijn van na 28 december 1842 toen de serie van 1842 in de vrije koloniën werd ingevoerd. Maar volgens de redeneringen op de pagina over de munten uit ca 1825 werden de munten uit die laatste serie toen niet meer gebruikt. Dus wat die twee groepen labels dan bij elkaar doen...?