In Herinnerns-1 zitten vijf verhaallijnen, te weten:

verhaallijn 1 = Gé Houwen (verder Gé)
verhaallijn 2 = officiële opening Blauwe Stad (BS)
verhaallijn 3 = Hennie Nuis (Hennie)
verhaallijn 4 = Corrie Gravestein (Corrie)
verhaallijn 5 = Piet Schudde (Piet)

In onderstaande notatie vind je

1e kolom

voorste nummer = scènenummer
middelste nummer = nummer van de verhaallijn (zie boven)
achterste nummer = hoeveelste scène in deze verhaallijn

2e kolom

Beeld (en muziek), inclusief superimposed tekst

3e kolom

Uitgesproken tekst

01.1.1.

Gé staat in de gang, zet de planten recht. vertelt eerst naar de camera, en daarna duidend op de planten:

Muziek komt op

Dat is nou mijn hobby geworden, sinds een half jaar, symbolisch bloemschikken.

Ik dou d'r wat mee in de kerk, met nog een aantal vrouwen, en dan hebben we een speciale dienst en dan maken we daar iets bij wat allemaal een betekenis heeft.

Maar ik heb dus... Ja, ik denk : Ik moet hier wat mee, dat we ons land kwietraken...

We hebben heel veel gedraineerd, dus daarom is het een draineerpiepel worden, een hele grote.

Deze lutje staat er al naast, dat wordt straks ons nieuwe huis, maar dat is er nog niet, maar hij STAAT er al, daar moet nog wat in.

02

leader met het muziekthema

Luchtopnamen Blauwe Stad-gebied,

met aankomst bij multifinktioneel centrum,

daarna omhoog voor totaaloverzicht en

stem gelijktijdig met superimposed tekst::

Wold-Oldambt... lapkes veen en zaand en leegtes
tussen Winschoot en Scheemde
aan de raand van de vette klaai

eerst ies, toun palternaksie, veul loater kwam de mens
woestegrond wör veengrond
veengrond wör bouwgrond

eerdoags word t aal wotter

wat blift binnen de

HERINNERNS

03.1.2.

Gé rommelt even met haar foto-verzameling, daaroverheen

superimposed tekst:

deel 1, blaauwe wien over t laand

dan haar stem eroverheen, dan aan tafel sprekend in beeld:

Overgang overbruggen met

foto Gé als klein meisje

foto Pa (jong)

Ik ging als heel klein kind al met pa naar het laand.

Als heel klein wichtje zat ik op de zichtmachine met pa, dat herinner ik me nog, dat ik bij hem op schoot zat...

(...)

In 1947, toen was er een staking tijdens de oogst, toen ging ik ook met pa naar het land want hij moest het zelf doen anders deed je dat met de arbeider met zijn beiden aan de kanten zichten en nu was die er niet en ging ik mit, maar ja ik was nog maar een ekster van tien jaar en toen moest ik binden leren.

Ach mijn lieve deugd, ik kreeg dat niet voor mekaar.

Mijn pa deed dat, je kon binden met een drelle en je kon binden over de doeme. En pa deed dat over doeme, zo heette dat. Maar ik met mijn lutje kinderhanden, ik kon dat niet voor mekaar krijgen.

04.3.1.

Hennie zit rechts voorin de rijdende auto, we zien hem van achteren:

shot(s) huis

(autogeluid minder en stopt)

Deze weg gaat er uit natuurlijk...

Dit was vroeger aal wildernis dit zo, aan beide kanten,

tot daar an tou

ja...

het verandert...

en d'r lagen (duidt met zijn handen aan) zulke smalle battetjes lagen d'r, kon je overheen

as er een veldwachter achter joe aan zat, dan kon je ze d'r even aftrekken, kon de veldwachter er niet over

(...)

I-stem: Herken je het nog een beetje hier?

Ja (gniffelt) Ik... ik ben nooit weer in 't  ouwe huus weest. Sinds we d’r uitgegaan zijn.

Hennie schuifewlt naar het huis, nog steeds op de rug, daarna zien we hem voor het eerst van voren)

Hennie loopt in het gangetje tussen huis en schuur

D'r zijn wel een keer nieuwe pannen opgekomen zie ik wel, op het huus. De oude pannen liggen er niet meer op.

(mompelt-lachend)

Wat een verandering he?

I-stem: Deze schuur was er niet?

Deze schuur sond er niet, nee. Dit was een kouhok. Achterste stuk was een kouhok.

Die bosjes waren d'r ook niet.

Mogen we d'r wel in?

I-stem: Jawel, het is leeg he?

05.2.1

BS Camera trekt van vlaggen van bouwmaatschappijen naar het multifunktioneel centrum waar ze voor staan.

06.1.3

Gé pratend aan tafel, close geëmotionneerd:

Tegen huilen aan.

Dus, maar ja… daar moet je natuurlijk wel mee omgaan en… Moeilijk is het wel. En dit is over ons gekomen en daar kan ik ook niks aan doen dat het gebeurd is, en ik zeg bij de notaris ook: als ons Pa en ons opa en oma nog eens even zouden kijken, dan zouden ze zeggen ‘Kinderen, kinderen,w at overkomt jullie hier, wat GEBEURT hier???

En dan zegt de notaris ook: Ik feliciteer u maar niet.

Ik zeg: Nee, dat moet je ook niet doen.

Als je begint, dan kun je wel feliciteren.

Maar dit is… nee.

07.2.2

BS Beelden van de receptie (veel geroezemos) bij de officiële opening van de Blauwe Stad:

- blad met glazen blauwe wijn

-

-

-

-

08.4.1

Corrie staat pratend in beeld:

Ik ben één van een tweeling en we waren altijd samen. We gingen tegelijk naar bed, we gingen er gelijk af, altijd samen, naar school naar club.

Corrie ietsje verderop, bij het lichtkastje

Als we vakantie hadden van school, dan kregen we ranja mee en snoepjes en dan konden we daar wel de hele dag zitten. Dan hadden we vakantie. Ja. Dat was gewoon zo. We gingen gewoon niet…toen we nog in Meerland woonden, verderop, als het mooi weer werd dan ging vader  6 of 7 weken naar Friesland. Daar was meer te verdienen dan hier. Dan was hij al die tijd niet thuis. Maar er waren meer, mijn opa ging ook mee. Als het mooi weer werd dan gingen ze naar Friesland, op de fiets.

I-stem Aan het werk?

In het hooi en zo, wat er gebeuren moest

Corrie worstelt door de greppel naar de bosrand, zoekt een opening)

worstelt door het struweel

Camera zwenkt weg en toont de aangrenzende weg met bomenrij

Hier is nog wel wat. Even wachten. Er is nog hoogveen. Er is nog iets

Ja, maar hier is nog hoogveen. Ik ga er wel in, ik had me voorgenomen om echt het hoogveen op te gaan! (ze verdwijnt bijna tussen de boompjes) dat lukt ons niet jongens. Maar het zit er nog wel.

09.1.4

Gé zit prastend aan tafel, close:

foto Gé met baby Cor?

Eeventueel foto Gé en Cor in de klasbanken met zichtbaar leeftijdsverschil en haar gezicht heel herkenbaar?

Mijn jongste herinnering, even denken hoor. Dat Cor geboren is dat weet ik nog heel goed… Dat was in 1941 dat Cor geboren was, nouja, toen was ik bij opa en oma maar ik weet nog wel dat mijn tante tegen me zei: hoor eens, hoor eens, je pappa is er, je hebt een broertje gekregen. Ik dacht: Nou waar die weggekomen is mag Joost weten. (lacht) dat is… ja het jongste dat ik nog weet.

Van hier dan.

10.5,1

Piet loopt het weiland in met een gondboor en in zijn hand; Camera begint met zijn laarzen en eindigt als het hele landschap te zien is.

Stem begint al.

Piet (bijna:) close in beeld, pratend:

Ik heb verbouwd aardappels, graan, suikerbieten een heel klein beetje eigenlijk, toen in die tijd, toen ik hier kwam hadden we niet zoveel suikerbieten. Toen zat daar veel werk in, dan hebben we het over 20 30 jaar geleden. Toen waren de bestrijdingsmiddelen nog niet zo goed. En toen werd er veel met de hand gedaan.

Camera gaat van de grond naar Piet in medium:

Daar moet je als boer hier op het veen altijd wel een beetje rekening mee houden, als je wat natte tied hebt, en je hebt iets te veel stikstof gebruikt en je krijgt dit er nog bij, de mineralisering, dan kan je gewas wel aan de vlakte gaan.

met de grondboor doet hij wat gras opzij en we zien de boor tamelijk close twee keer de grond ingaan en met aarde terug komen

Kijk dat is bijna teelaarde.

Kijk dit is bouwgrond, wordt al een beetje hard, 't is al aardig droog, gezien de hoeveelheid water die we hebben gehad

11.3.2

Hennie wijst:

Hennie loopt de schuur in

bekijkt de schuur

Muziek komt op.

Ja... Kijk daar heb ik geslapen, in dat kamer daar voor. Het voorste kamertje. Hier was een grote slaapkamer. Dit was schuur vrouger, kouhok.

I-stem: Hadden jullie thuis koeien?

Ja, vier koeien, soms twee, soms vier. Altijd een koe gehad.

I-stem: Waarvoor? Voor de melk?

Ja voor de melk. We hadden altijd genoeg melk.

We gingen nooit melk leveren.

 Wat een boel he?

Camera verlaat Hennie om de schuur te bekijken.

Sfeerbeelden van schuur, huis en omgeving.

Muziek zakt weer weg als hennie weer in beeld komt.

Hennie staat eerst nadenkend te kijken

kijkt recht in camera:

Ach wat zal ik zeggen... Heimwee, heimwee....

Ik wol nog wel even in dat huis kijken?

Heb je een sleutel??

12.2.3

BS VCP'ers staan voor de inrit van het Blauwe Stadgebouw om mensen die naar de receptie gaan lastig te vallen.

- Bordje 'Blauwe Stad Waanzin VCP' in een aanhangwagen naast een megafoon

- geleidelijk meer focussen op de actievoerder in bruine jas tot zijn tekst verstaanbaar wordt:

van papiertje reclamerend:

Hij loopt weg van de camera

Minister Dekker komt straks hierr.

Mevrouw Dekker, Wij Balen als een stekker,

U doet plezier aan prinsen en konings

Maar waar blijven de goedkope huurwonings

Zo is het...

13.1.5

Gé pratend aan tafel

foto Pa

Ik ging met Pa samen toen ik een tijdje van school af was gingen we met ons beiden met de zichtmachine bij ons zelf maar ook bij boeren in de omgeving, gingen we aan het zichten, we hadden er met ons twee-en gewoon een sport van. Ik op de fiets, even om de hoek bij café Hut aan, want daar waren de sigaretten te koop, even een pakje sigaretten want Pa rookte toen nog heel veel en toen naar de boer toe, we wisten precies elk wat we moesten doen, fiets in de slootkant en ik pakte dit en Pa pakte dat en tien munten… toen gingen we.

Ja… en als de kampe er af was dan hadden we weer elk ons werk en dan weer tien minuten en de volgende!

14.4.2

Corrie worstelt door het struweel naar boven, pal voor de camera

Als ze helemaal boven is, slaakt ze een kreet van blijdschap en herkenning

Ze maakt half-verstaanbare opmerkingen over de hindernissen die ze al klimmend tegen komt

Corrie rondlopen over het hoogveentje, zichtbaar in haar sas.

Hier waren we dan, hier zaten we boven op. Gewoon op een polletje zitten, konden we de hele dag op zitten, geweldig.

Idem

ze loopt rond, vindt een stukje mos, pakt dat op

Verderop stilstaand en om zich heen kijkend

kun je voorstellen dat we hier een dag vakantie konden vieren? We kregen een fles ranja en een zak snoepjes en we gingen hier de hele dag zitten. Gewoon op het heideveentje, we waren 12, 13 jaar. De hele dag zitten.

Kijk, hier zit nog mos

Prachtig is dit.

15.1.6

Gé pratend aan tafel

foto Pa?

Schuur in beeld??

Maar het ging gewoon om, Pa wilde daar wel heen om te wonen, dat wou hij, en toen had die aangevraagd voor een nieuwe schuur die erachter zou komen en Pa wou d’r wel een bungalowtje neerzetten en toen is Pa plotseling overleden. In 1975. Was al die plannen, die waren weg.

16.3.3

Hennie scharrelt door zijn oude huis, via de gang naar de woonkamer

De gang die zit er nog.

Kamer is nog net zo.

Kijk, dat was slaapkamer

I-stem: Daar sliepen jullie

Nee, ik heb hier geslapen in dit kamertje

In zijn oude slaapkamer

Ik heb hier geslapen. In dit kamertje. Kijk. Hier stond een ledikant. Want het was geen groot hok hoor. Het is nog allemaal net zo. De zolder enzo dat is nog net zo.

's Winters dan vroo…. Dan zat het venster vast van het ijs. Het was koud, want dit was maar een halfsteens muurtje (hij klopt op de muur) Een halfsteens. Hier zit nog hout tegen. Dat hadden wij niet, dacht ik. Ja, er zat toch wel wat tegenaan toen.

17.2.4

BS Officiële gedeelte van de opening.

Veel persfotografen.

Minister in beeld, luisterend naar Jan Postema die spreekt:

Van achteruit de zaal de luisterende receptiegangers.

Mevrouw de minister, geachte aanwezigen, welkom in de Blauwe Stad, een plek waar het goed toeven is.

18.5.2

Piet We zien de grondboor de grond ingaan en er weer uitkomen

Kijk, hier komt het veen al.

Kijk dat is allemaal veen. Hier zit nog een stukje hout in van een oude boom.

Piet (bijna:) close in beeld, pratend:

Het bestaat eigenlijk voor een groot gedeelte uit veen, hoe moet ik dat zeggen, veen, ja zand, er zit veel humus in. Hier zit soms wel 30, 40 % humus in. En soms zijn er stukken bij, dat is bijna potgrond. En dat is mooie grond, maar de ontwatering moet wel goed zijn, want anders verzuipt de boel.

We zien de grondboor de grond ingaan en er weer uitkomen

We zien steeds de grond die hij uit de boor peutert.

Handvat op grondniveau.

Ook hier zien we alleen de grond.

Kijk dit wordt al wat vettig, wat klei. “Gliedig” noemen we dat, het is precies schoensmeer.

Kijk, ik steek hem helemaal weg

hier is geen bodem meer.

 Ook geen zand, gewoon veen.

En daar moet je op leren boeren.

Piet halverwege medium en totaal in beeld tegen achtergrond bosrand:

Een boer leert z’n grond op een gegeven moment wel kennen. Als je vandaag naar een andere stee gaat dan moest je je grond eerst weer moeten leren kennen. Waar de natte plekken zitten, en hoeveel stikstof erop kan. Dit jaar heb ik ook een nieuw stuk grond gekregen en daar was ik iets te zuinig met de stikstof, daar had iets meer op gemoeten. Maar zo leer je je land kennen.

19,1,

Gé pratend aan tafel, medium.

In 1865. Toen hebben mijn overopa en oma, die hebben dit gekocht. En daar staat in in het koopcontract dat Hendrik Geerts Houwen mede ten behoeve van zijn ehevrouwe Anneke Bruins dit pand met ik weet niet meer hoeveel grond er toen bij was dat ze dit kochten. Ik vond het heel mooi dat er stond mede ten behoeve van zijn ehevrouwe Anneke… (lacht) En daar is mijn pa dan weer naar genoemd, naar zijn opa en oma, Hendrik en oma Anneke en dat is Anno worden, Hendrik Anno

20.3.4

Hennie buiten het huis, pratend

.Ja....  (lacht) Male uren, Altied werken

I-stem: Was het hier altijd werken?

Ja altijd werken. Mijn vader werkte altijd, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, werkte dij.

I-stem: En jij moest dan altijd meehelpen.

Ja, wij moesten ook wat doun op het land. Dan werd gezegd: je niet te lang ophouden ’s avonds, direct naar huis komen en dan kun je wieden. En dan bij winterdag, dan hadden we niks te doen he? Dan konden we om luieren…

Ach, d'r kan wel iets goeds inzitten natuurlijk. Wij hadden het goud daardoor misschien.

Maar nee...

Aan dat land had ik een hekel aan, aan dat land.. Een hekel aan land.

Ik heb in mijn vrijgezellentijd ook nooit geen land gehad. En nadat ik getrouwd ben, heb ik ook geen land gehad. Nooit weer land weer gehad.

21.4.3

Corrie komt uit de greppel geklommen met hoogven in handen

Een hand helpt haar de greppelwal op.

Camera zoomt in op hoogveen.

Corrie ruikt eraan.

lacht beetje ontdaan

Muziek komt op.

He, kijk eens.

Help eens.

Kijk eens, dit was hoogveen. Zo was dat allemaal.

Ja.   dezelfde geur als vroeger..

Het heeft echt de geur van toen we daar zaten

Beelden van Corrie,

veen

omgeving

Muziek sterft weg

Dat is heideveen. Ik wil toch een stukje …dit doet me aan mijn jeugd denken, dit…..(handje veen in beeld) neem ik mee naar huis.

Gé pratend aan tafel, close

Kijkt héél sip.

Nou, toen Pa overleden was, dat gebeurde van de ene op de andere minuut, met een hartinfarct dus was Cor die zat helemaal van Hoe moeten we nu verder? En toen zei ik: Ik help je, ik ben er ook. Ik had altijd al geholpen, ja, maar… Ik weet wel dat het moeilijk is en ook wel kan zijn, je weet ja niet wat voor je ligt, maar ik help je. Zo zijn we met z’n beiden begonnen.

Toen zette je een handtekening van ‘nu gaan we ervoor’.

En verleden week die handtekening die we gezet hebben, toen was het weg.

23,3.5

Hennie voor het huis, nadenkend

Hij blijft nog wat peinzend kijken

Nou... (lacht een beetje) Misschien een klein beetje heimwee? Van vrouger? Als je aan vrouuger denken... Ik ben nou 85 en dan word je oud en stijf en min. En als je dan denken wat je vrouger kon en wat je nou ken, dan ken je nog wel een beetje heimwee krijgen, zeg maar.

Aan iets wat toch niet weer komt. 

Shot huis;

daarna loopt Hennie langs de weg

Hij blijft nog even naar het huis staan kijken

I-stem: Dat was de laatste keer he?

Jahoor, nou ga ik weer weg.

Ik laat er geen traan om vallen hoor.

Hij kan gerust weggaan hoor.

24.2.5

BS Minister staat achter spreekgestoelte en bla-bla't naar het einde van haar speech

kijkt zoekend om zich heen

Heft het glas naar de zaal en proost de zaal toe

Ze prooost en doet of ze een slokje neemt.

Klaterend applaus

... rest mij nog... blabla ... en de private partners... en u allemaal ontzettend veel succes en...

Waar is mijn blauwe glad?

O ja,

Nogmaals ontzettend veel succes en we houden de boel positief in de gaten, want daar is dit gebied ontzettend mee gediend!

25.1.9

Gé Terwijl het applaus wegsterft, vervolgen we scène 1: Gé staat in de gang bij haar symbolisch bloemstukwerk en legt al wijzend uit

Muziek komt op

'T is eerst dit. Ik heb treurwilgen, takken van treurwilgen omgedaan omdat we er toch ergens om treuren. Ik heb dit dit is hedera of klimop en dat heeft een betekenis in de liturgie van  trouw van God. En ik vat... nou, die is altijd bij ons geweest, ook nu, daarom zit dat er om tou. Dit beetje opgevuld met wat groen, paarse bloemen erin, dat is ook een teken van droefheid en deze knoppen worden ook paarse bloemen.

Hier toch ook weer klimop in.

En deze dat is laurier en dat heeft een betekenis van overwinning.

Dus wie hebben... nou, we nemen afscheid, maar ja, we moeten dit overwinnen, en dat zal ook wel, dat gebeurt ook wel. . straks met het nieuwe huus...

26

Aftiteling Een glas blauwe wijn staat links voor het raam met op de achtergrond rechts de omgeving. Aftiteling loopt in witte letters van beneden naar boven, zodat de letters verdwijnen tegen de witte lucht.:

Erinnerns-1 is de eerste van vier films over de Blauwe Stad

Gemaakt door Perrie Hoekstra & Wil Schackmann

Produktie Peter Verweij / Beeldnet

Camera Robert Huiskens en Larja Muntendam

Geluid Bert Meis.

Met dank aan Provincie groningen, Anneke Boven, Grietje Boven, Luit Engelage, Corrie Gravestein, familie de Groot, Gé Houwen, Jan Koers, Joop Korte, Engel Modderman, Hennie Nuis, Piet Schudde, Haarmke de Weerd en vele andere bewoners van het Wold-Oldambt.of betrokkenen bij de Blauwe Stad.

ã 2004, Hoekstra / Schackmann / Beeldnet