Foto's
 

Terug

"Schrijf een oorspronkelijk televisiespel in de Nederlandse taal in de vorm van een minireeks". Zo luidde de opgave, zoals die met iets meer details omschreven werd door het bestuur van het Algemeen-Nederlands Verbond met betrekking tot de tweejaarlijkse ANV-Visser-Neerlandia Dramaprijs. Door het beurtrolsysteem, waarbij afwisselend een toneelstuk, een televisiedrama en een hoorspel aan bod komen, was voor deze laatste editie van de twintigste eeuw dus het medium televisie aan de orde. De keuze van een miniserie viel kennelijk in de smaak van de drama-auteurs, zowel boven als beneden de Moerdijk. 

Niet minder dan 59 scenaristen voelden zich geroepen mee te dingen naar de kennelijk felbegeerde ANV-Visser-Neerlandia Dramaprijs, die behalve een oorkonde ook een aantrekkelijk bedrag van 12.000 gulden of 240.000 Belgische frank bevat. De 59 inzenders bezorgden de driekoppige jury dan ook behoorlijk wat leeswerk, leesplezier maar ook af en toe leesverdriet. 

Om de anonimiteit bij de beoordeling van de onder schuilnaam binnengekomen inzendingen maximaal te garanderen, kregen zij een volgnummer. Tot in de laatste fase van de bespreking werden uitsluitend deze cijfers gehanteerd. Traditiegetrouw werd de leesopdracht als volgt verdeeld. Het Nederlandse jurylid, Nico Hiltrop, kreeg de oneven nummers te verwerken, de Belgische collega Michel De Sutter mocht de even nummers voor zijn rekening nemen. Het voordeel van het voorzitterschap in deze beoordelingscommissie is dat deze àlle manuscripten mag doornemen, wat uw dienaar dan ook plichtsbewust heeft gedaan. 

Het beoordelingssysteem voor de ANV-Visser-Neerlandia Dramaprijs stelt dat, na een eerste leesbeurt de drie juryleden te bespreken titels aan elkaar doorsturen. Niet minder dan 17 werken kwamen op de carrousel van de tweede lezing terecht. Aangezien bij deze operatie 42 scenario-ontwerpen afvielen, zou men kunnen besluiten dat de kwaliteit van de inzendingen dit jaar opvallend laag lag. Dat is echter een verkeerde conclusie, aangezien uiteindelijk toch nog 17 werken voor de ultieme bespreking in aanmerking kwamen. En dat is dan weer een onmiskenbaar hoog aantal. 

Die werken van de 17 genomineerden kwamen dan ook op tafel voor de slotdeliberatie. Bij de eerste besprekingsronde, waarbij de drie juryleden afzonderlijk hun beoordeling gaven en de pro's en contra's verantwoordden, kwamen al gauw drie nummers bovendrijven. Televisiemakers, die op zoek zijn naar nieuwe ideeën, moeten hieromtrent maar eens contact opnemen met het secretariaat van het ANV in Den Haag om de coördinaten van de drie finalisten te vernemen en op die manier kennis te maken met drie oorspronkelijke ideeën voor een boeiende mini-reeks of zelfs een feuilleton. 

Het reglement van de wedstrijd is echter keihard en onverbiddelijk. Om de twee jaar is er slechts één laureaat. Dus moest de knoop worden doorgehakt. Uiteindelijk bleek dat een minder moeilijke klus, dan was gevreesd. Vooral omdat het nummer 311, de code die wij tot dan hanteerden, vooral in structuur en afwerking opvallend professioneler oogde. 

Ik probeer een samenvatting te formuleren van de argumenten, die uiteindelijk tot de bekroning hebben geleid. 

"Het Leven Sta Je Steeds Weer Van Te Kijken", afgekort als HLSJSWVTK en ingestuurd onder het pseudoniem "Dokter Dieter & Schwester Uschi", vormde om velerlei redenen de onmiskenbare uitschieter in dit geheel. 

De herkenbaarheid is ongetwijfeld troef nummer één. Met in het achterhoofd de "Big Brother"-gekte, die ondertussen van Nederland naar Vlaanderen is overgewaaid, worden in de betreffende minireeks mediamagnaten als Joop Van den Ende, verdoken maar desalniettemin voelbaar aanwezig gemaakt. De vele inside-informatie, die de auteur verwerkt in zijn satirische actualisering van de premisse dat "kijkcijferjacht tot scrupule-verlies leidt", wijst op zijn nauwe contacten met het televisiewereldje. 
 

Professionele ervaring blijkt ook uit de manier waarop dit ingewikkelde verhaal dramatisch uitstekend is uitgewerkt. Ingewikkeld is de plot alleszins, aangezien het hier om een dubbel verhaal gaat. Enerzijds is er de plot van het schrijfteam, dat aan een soap werkt en anderzijds is er de soap zelf, die doorheen het hele televisiedrama loopt. Precies door een evenwichtige interactie tussen "soap" en "reality" slaagt de auteur erin de gebeurtenissen bevattelijk én meeslepend te houden. 

Het boeiende karakter van het geheel wordt in niet geringe mate in de hand gewerkt door de consequente vergroting, die de samenstellende elementen "soap" en "docudrama" overstijgt en eigenlijk optilt tot een nieuw genre, dat de voyeuristische golf van het televisiemedium bikkelhard aan de kaak stelt en de mogelijkheid biedt om de vele gekende clichés positief te gebruiken. Deze actuele ondertoon, gekoppeld aan de erkenbaarheid, maakt dit televisiedrama zowel gepast én bruikbaar in Nederland als in Vlaanderen. HLSJSWVTK is dan ook uitermate geschikt voor een ideale co-productie. De vermoedelijk hoge kostprijs van dit televisiedrama zal waarschijnlijk noodzakelijkerwijze in de richting van co-productie leiden. Toch waren de drie juryleden, die zelf actief zijn in de media, het er roerend over eens dat de laureaat, uiteraard ondersteund door een uitgelezen cast, voor een uitmuntend product heeft gezorgd. 

Alles bij mekaar kwam de jury, na zoveel positieve argumenten, op relatief korte tijd tot het unaniem voorstel om "Het Leven Sta Je Steeds Weer Van Te Kijken" van "Dokter Dieter & Schwester Uschi" als laureaat naar voren te schuiven. Enkele dagen later werd dit voorstel door het ANV-bestuur aanvaard. 

En dan brak het moment van de waarheid aan. Wie ging er schuil achter dit ongewone pseudoniem van "Dokter Dieter & Schwester Uschi" ? Toen de enveloppe werd opengemaakt, - voor ons telkens toch weer een spannend moment ­ kreeg de jury de bevestiging van het vermoeden, dat het hier om een professioneel scenarist ging of beter: om een professioneel scenaristenduo. Het betreft immers Paul Lochtenberg en Wil Schackmann, die samen het klappen van de zweep leerden kennen bij de Duitse bewerking van de Nederlandse reeks "Medisch Centrum West", waaraan Wil Schackman overigens ook als co-auteur gewerkt had. Deze klus en het succes van "Stadtklinik" bood Paul Lochtenberg overigens de kans full time als scenarioschrijver aan de slag te gaan. In zijn bio lezen we immers dat er tot april 1999 zomaar eventjes 159, waarvan 60 nieuwe, afleveringen in Duitsland werden uitgezonden. 

Voordien stond Paul Lochtenberg voor de klas na zijn studie Duitse taal- en literatuurwetenschap. Dat zijn interesse voor drama toen al duidelijk was, bleek uit de keuze van het bijvak "dramaturgie". Aanvankelijk beperkten zijn literaire activiteiten zich tot het schrijven van korte verhalen. Tot Paul Lochtenberg besloot een scenariocursus te gaan volgen. Tijdens die cursus schreef hij de televisie-single "Heimwee naar Istanbul", die meteen gekozen werd als inzending voor de Geneve-Europa-Prijzen, wat hem dan weer een stipendium van het Stimuleringsfonds opleverde. 

Na een tweede scenariocursus nam Paul Lochtenberg op school een jaar vrij om uitsluitend te gaan schrijven en zich een plekje op de scenariomarkt te veroveren. Dat resulteerde in een serie-opzet, synopsissen en uiteindelijk in de betaalde opdracht van de VARA voor het scenario van "Op het land". En dan werd hij gevraagd als lid van het schrijfteam dat "Medisch Centrum West" ging bewerken voor de Duitse televisie. Daar leerde hij Wil Schackmann kennen met wie hij dan de satire op soap en televisie "Het Leven Sta Je Steeds Van Te Kijken" schreef. Momenteel legt Paul Lochtenberg de laatste hand aan een roman, die speelt in het schoolmilieu. Tegelijk onderzoekt hij met Wil Schackmann de mogelijkheid om een televisiereeks te maken over het voortgezet onderwijs in Nederland. 

Wil Schackmann van zijn kant kreeg de schrijfmicrobe op de middelbare school te pakken, dankzij een gedreven docent Nederlands. In die periode beperkte hij zich tot humoristische stukjes. Na zijn middelbare studies verlaat hij echter het literaire pad om zich in de politiek te storten. Will Schackmann gaat politicologie studeren en gooit zich in de kraakbeweging van de jaren '70. Hij werkt van 1975 tot 1978 als hulpverlener bij JAC-Amsterdam en wordt nadien pers- en publiciteitsmedewerker bij de Stichting Ideële Kamerbemiddeling en Huisvesting. Dat duurt vijf jaar. 

Vandaar blijkt de overstap naar de dagbladjournalistiek haast voor de hand liggend. Op dat ogenblik steekt het literaire beestje alweer de kop op. Wil Schackmann schrijft drie humoristische romans, die bij De Boekerij worden uitgegeven. 

Midden 1991 laat hij zich in de Media-academie omscholen tot scenarioschrijver. Na enkele sketches voor "Binnenlandse Zaken" bij de Tros, wordt hij co-auteur van de afleveringen 68 tot 81 van "Medisch Centrum West". Aansluiternd wordt hij mede-verantwoordelijk voor de Duitse versie "Stadtklinik", waar hij dus Paul Lochtenberg leerde kennen. 

En daarmee is de cirkel rond. Uit dit samenwerkingsverband in de ziekenhuisreeks hebben Paul Lochtenberg en Wil Schackmann niet alleen inspiratie geput voor hun schuilnaam "Dokter Dieter & Schwester Uschi", maar ook en vooral voor de inhoudelijke en vormelijke aanpak van een satire op het werk, waarmee ze zelf professioneel bezig zijn. En dat heeft uiteindelijk geleid tot een product, waarvan de jury, samen met het ANV-bestuur, vurig hoopt dat het zo vlug mogelijk tot een realisatie zal komen. 

Mij rest bij deze alleen nog de twee laureaten, ook uit naam van mijn mede-juryleden Nico Hiltrop en Michel De Sutter, van harte te feliciteren en de hoop uit te spreken dat Paul Lochtenberg en Wil Schackmann na deze prijs zeker niet "op hun lauweren gaan rusten", maar integendeel nog vaak samen gaan zitten en blijven zorgen voor heel veel boeiend en vooral merkwaardig televisiedrama. 
 

Hugo Meert, 
Steenokkerzeel, 16 november 2000.