Op 1 februari 1793 verklaart Frankrijk de oorlog aan Engeland en
Nederland. Enkele dagen erna schrijft Etta een brief aan
raadpensionaris Laurens van de Spiegel die niet bewaard is
gebleven, maar waarvan het kladje door het Comité van
Waakzaamheid is aangetroffen tussen haar spullen.
De brief komt ter sprake bij het derde verhoor en bij
het eerste gedeelte van het vierde verhoor door het comité.
Die verhoren zijn bereikbaar via deze pagina, maar de
betreffende teksten staan ook hier onder.
Een (bijzonder vrije) vertaling van gedeelten
van de brief staat in Hardenberg pagina 83.
Hieronder staan achtereenvolgens:
■ de inhoud van de brief met veel lacunes want het uit
twee vel bestaande kladje is nauwelijks leesbaar door het vele
gestreep en gekriebel;
■ De weergave van (een deel van) de brief zoals die is
voorgelezen in de vergadering van de Provisionele Representanten
van 't Volk van Holland, zie hier voor de
context;
■ de bespreking van de brief bij het derde verhoor;
■ de bespreking van de brief bij het vierde verhoor.
Si mon âme n'avoit pas été accablé de douleurs de voir ma patrie
?? ?? quatre jours, le sequente que m'annonce M Tinne ?? ?? ??,
m'avoit egayé un moment, mais il m'assure que vous partagées ces
sentiments.
Si vous qui connois la purité de mes pricipes et ma conduite
politique, si vous m'abandonné dans ce moment que deviendrai-je;
Si vous M montre de la défiance que feront ceux qui ne me
connoissent pas?
Soyé mon conseil, soyé mon guide, que dois je faire, ou dois je
aller,
J'ai quitté une existence heureuse a paris pour me trouver au
milieu de ma patrie, tout d'un coup dérive de tous ce qui peut
rentré la vie agréable.
Cet je jure devant l'etre surpreme que de tout ce que je suis
privé ?? ne m'accable tant que la perte de votre confiance.
Si je retourne a Paris a ce moment, je me mets sous la hache des
bourreaux. Mon attachment a la patrie, a ses chefs, mon voyage
fructueuse, tout cela n'est point ignoré
Les reclamations que j'ai fait apres vos ordres contre les agens
de france qui etoit ici, contre le ministere meme, les soi-disants
patriottes hollandois dont j'ai traversée les projets
tout cela ??? interessé a ma perte pour laisser passer une si
bonne occassion de me imoler(?) a leur resentiments
Je ne demande que le protection et amitiée des chefs de ma
patrie;
je ne suis pas aussi lache pour demander pain d'engrace. J'ai un
peu de talent, quelque con? beaucoup de zèle et 3 siecles
d'experiences
Je ne demande que a travaille dans quel coin du monde en attendent des circonstances plus heureuses me permettent de rétourner sans danger aupres de ceux qui me regrettent tant.
Vous connessez mes principes, elles ont passé l'épreuve meme
celle de l'or. Y a t'il un seul de ceux que vous environnent qui
les passe le pareil? ?? tels qui jouissent de votre confiance ??
entretenir des femmes a 50 louis par mois en travaillant contre
leur patrie et leur bienfaiteurs.
Je depensois mes nécensaires, je sollitoit le secours de mes
amis, (est ces amis genereux existent encore dans cette
Republique) pour renverser
ne croyé pas M que cherche a calomnier pour me faire ?? Je peut
prouver l'un et la prosperite decide l'autre
(...)
Wees myn raad, mijn geleider! Wat moet ik doen, werwaards moet ik
my keeren. Ik heb te Parys een overvloedig bestaan verlaten, om my
in den schoot van myn Vaderland te bevinden.
Eensklaps bevinde ik my berooft van alles, wat het leven kan
veraangenaamen!
Maar ik zweer by 't Opperwezen, dat dit alles my niet zo zeer
treft, als 't verlies van Uw vertrouwen, indien ik thans naar
Parys keere begeef ik my onder den byl myner beulen; myne
verkleeftheid aan myn Vaderland, aan de hoofden van dit bestier,
waar door myne zending vrugteloos geweest is, zal daar niet
onbekend kunnen blyven.
De beschuldigingen, welke ik op u order wist te smeeden, tegen de
agenten van Frankryk, die zig hier hebben bevonden, tegen het
Ministerie zelf, tegen de zogenaamde Hollandsche Patriotten, wier
ontwerpen ik altyd dwarsboomde. -
Dit alles levert te schoone gelegenheid op om myn val te
voltooijen, dan dat men zig die zou laten ontslippen.
Gy kent myne beginzelen, en weet dat die de proef kunnen
doorstaan, zelfs die van 't Goud.
Is er iemand onder alle die u omringen, die daar van zulke blyken
heeft gegeeven.
Immers niet zulken uwer vertrouwelingen die vrouwen onderhielden,
tot 50 Louis d'ors 'smaands, en werkzaam waaren tegen hun
Vaaderland en zyne weldoeners.
Ik verteerde intusschen niet dan het nodige, ik zogt hulp by myne
vrienden, om het werk deezer belangzoekers om verre te werpen.
Geloof niet dat ik laster, om my van myn gedrag eenige verdienste
te maken.
Ik ben in staat om te bewyzen 't geen ik heb aangevoerd.
Aan de gearresteerde voorgeleesen seeker papier beginnende `Si
mon ame` zegt dat de phrase in de selve voorkomende van soidisante
Patriottes alleen op valsche patriotten is applicabel en dat al
hetgeen voorts daar in voorkomt voorsover het op Vrankrijk
betrekking heeft, alleen op de gevoelens en daaden van
Robbespierre en zijn aanhang gericht is.
Art. 3
Aan haar gearresteerde te vragen, waarom zij dan ook juist van het
traverseeren dier projecten zich beroemd, in een brief door haar
aan de geweese raadspensionaris v.d. Spiegel geschreeven,
beginnende Si mon ame n'avoit pas éte, bij het vorige verhoor aan
haar geexhibeerd en voor haar schrift erkend.
Zegt om dat Breteuil, de minister tegen haar gezegd had dat hij
lachte om de Hollandsche patriotten en haar patriottismus, maar
dat hij zig wilde wreken van Willem de Vde en dat de rest hem niet
konde scheelen.
Je bent hier: Opening → Bronnen → NL-HaNa → Tg 3.02.01 → invnr 492 → brief ± 01-02-1793