Dit is het tweede van de vier verhoren, zie een overzicht van de verhoren.
Het wordt afgenomen door de comitéleden Gerrit van Olivier en
Jacob Spoors.
Op de omslag van het mapje staat:
2e verhoor van Etta lubina Johanna Aelders weduwe Palm
In het verslag staan de vragen rechts en de antwoorden links,
maar in de transcriptie hieronder is dat niet nagevolgd. De vragen
zijn vooraf al opgesteld, Etta's antwoorden worden genoteerd
terwijl zij ze uitspreekt, waardoor er nogal wat schrijf- en
taalfouten inzitten.
Opvallend zijn de relatief korte antwoorden van Etta. De ondervraging heeft kop noch staart, men zit gewoon maar een beetje te vissen. Enkele woorden die tegenwoordig niet meer courant zijn: tripoteren = konkelen, patrocineeren = beschermen, hoeden. met reject wordt bedoeld verwerping.
Nadere
Artikelen omme daarop van wegens het Committé van alg:
waakz: van de prov: Representanten van 't volk van Holland te
hooren E.P. Daalders, wed. Palm, gearresteerde in de Castelenije
van Den Hove alhier.
Aan de gearresteerde te vragen
Art. 1
of zij niet bekend met het Fransche gouvernement, of de
minister, en zulks met geruime tijd, te hebben gecorrespondeert
zegd. Ja te weten met de ministers LeBrun en Claviere
Art. 2
of die correspondentie niet voornamelijk gerouleerd heeft
over de belangens van Frankrijk
zegd. Dat die gerouleerd heeft om de vrede te onderhouden tusschen
Frankrijk en Holland en nergens anders toe te willen gebruikt
worden, voor al niet om te tripoteeren, of om over te schrijven of
te spionneeren voor de eene partij tot de andere.
3
of zij zig niet heeft geengageert om dezelve belangens
alhier voor te staan, en alzo het systema van vrijheid en
gelijkheid, in Frankrijk heerschende op de meest mogelijke wijze
van haar zijde te patrocineeren.
Zegd Ja, met mijn bloed.
4
wanneer, met wien, en op wat wijze zij gearresteerde zig
het eerst in het politique op zodanig eene wijze heeft ingelaten
zegd. Reeds in het jaar 1778 met Maurepas begonnen te hebben,
wanneer zij vier weken in Amsterdam is geweest om te verneemen de
denkwijze der Hollanders met betrekking tot den oorlog tusschen
Engeland en America.
5.
of zij gearresteerde niet bekend, dat zij zelfs met diverse
speciaale commissies van wegens de Fransche Republieq of
derselver minister is gechargeerd geweest, zoja met welke
zegd. Nooyt, dan die van LeBrun en Caviere
6.
of zij gearresteerde niet bekendt dat zij door het Fransche
gouvernement de ministers of voorname Leeden der Conventie een
zeker engagement heeft gehad, en wel, dat de laatste voor haar
bestaan alhier zoude zorgen.
Zegd dat het aangegaan engagement zoude bestaan in drie honderd
livres s´maands, te betaalen in geld bij Hope te Amsterdam en twee
maanden van het zelve ontfangen te hebben.
7
waarin dat engagement heeft bestaan
beantwoord bij voorgaande vraag
8.
of zij gearresteerde ook bekend, dat alle die pogingen door
haar aangewendt voortgevloeijt zijn uit een zwaare genegentheid,
om de in Nederland in dien tijd verdrukte goede zaak, het hoofd
te doen opbeuren
zegd. Ja
9.
of niet alzoo, de bij het Fransche volk aangenoomene
beginselen van vrijheid, gelijkheid en haat tegen onderdrukkers
en dwingelanderij ook de haare altijd zijn geweest
zegd. Ja, van kinds af.
10.
of zij gearresteerde niet door die drijfveeren gedreven in
diverse societeiten en clubs te Parijs vaderlandsche ?? heeft
gedaan
zegd. Ja, vast.
11
In welke
Zegd. In die der vrienden van de waarheid en een in de Société
fraternel, en voor de balie van de 1e 2e en 3e vergadering van de
Conventie alwaar zij in de 1e gevraagd heeft, egale partage
tusschen de beide sexen in de erfenissen, in de 2e het rejet van
het artikel 13 van de code de police, door het committe toen
gepresenteerd, om dat zij tegen de vrouwen was, en in de 3e eene
Nationale educatie zoo wel voor de dochters als voor de zoons.
12
of niet uit hoofde van de beginselen, welke haar bezielden,
zij gearresteerde onderscheiden voor haar vereerende blijken van
goedkeuring en vertrouwen heeft ontfangen
Zegd. Ja, een medaille van de Municipaliteit van Creil, een
eersbrevet van officier honoraire van het corps amazonen van de
garde nationale van Creil sur Oise, en een civique kroon van de
citoyenne te Bordeaux en het Burgerrecht van Caen en door
gedeputeerden gezonden aan de Societeit ontfangen te hebben
13
zo ja welke, en door wien speciaal zij gearresteerde
dezelve ontvangen heeft
beantwoord in het vorige art.
14
Met welke Leeden in Frankrijk die in het politieke werk
eenigen invloed hadden, zij gearresteerde sedert 10 jaren
voornamentlijk heeft omgegaan en gecorrespondeert.
Zegd. Met Vergennes wel omgegaan en hem al te mogen zeggen wat zij
wilde, dog in geen politieke zaken door hem gebruikt te zijn.
Breteuil wel gesproken te hebben die haar 6000 livres s jaars
aangeboden heeft, doch door haar gewijgerd, ook met Pethion en
Boucle de President van t parlement, Freteau en anderen.
15
Of zij gearresteerde ook altijd de patriottische partij in
Nederland is toegedaan geweest
Zegd. De waare patriotten ja, dat is die niet meer onder het juk
van de vorige fransche regeering dan onder dan van Engeland wilden
zijn en alleen maar bedoeld te hebben de onafhankelijkheid van
deze Republiek.
Zegd vervolgens. nimmer ter ondersteuning van de Stadhouderlijke
regeering gewerkt te hebben
16
of haar gearresteerde ook bekend is J. Munniks
Zegd. Ja
17
wie deeze Munniks is, en in welke betrekking zij
gearresteerde tot denzelven staat
zoo als in het voorig verhoor is opgegeven
18
of aan haar ook bekend is Mr Laurens Pieter van de Spiegel
gewezen Raadspensionaris van Holland
zegd. Ja wijl ik bij hem gezonden was
19
of zij gearresteerde met denzelven niet veelvuldig besoigne
heeft gehad
zegd. denzelve maar eens gesproken, maar veel met hem geschreven
te hebben
20
of zij met denzelven, en desselvs secretaris Tinne, niet
heeft gecorrespondeerd
Ja.
21
wat oogmerk de besoignes en correspondentie gehad hebben
zegd. geene andere dan de bevordering van vrede tusschen Holland
en Frankrijk.
22
Of dezelve ook getendeerd hebben om den geweesen stadhouder
of deszelfs aanhang te favoriseeren
zegd zich daar nooyt mede bemoeyd te hebben en met betrekking tot
de Nederlanders die na Frankrijk geemigreerd waren bij de
omwending van 1787 dezelve beschoud te hebben als de dupe van de
grooten in Holland en dezelve niet tegengewerkt maar integendeel
in alles geholpen te hebben, en niet geweeten te hebben van eenig
plan van revolutie dat in Holland zoude te werk gelegd worden, om
dezelve geemigreerde weder triumphant in hun vaderland te brengen
23
of zij gearresteerde ook met den geweezen Balliuw van den
Haage Bentink van Rhoon omgang heeft gehad, of met den Generaal
Bentink.
zegt, nooyt met den Bailluw maar wel met de Generaal die zij van
kinds aan gekend heeft
24
of die omgang ook tot de publieque zaaken eenige relatie
heeft gehad
zegd, dat de omgang met de generaal nimmer relatie tot ??? heeft
gehad
25
of aan haar gearresteerde niet bekend is den Fiscaal van
der Hoop te Amsterdam
zegd, Ja.
26
of zij met denzelven geene familiaire omgang of
correspondentie heeft gehad
zegd, neen geen familiaire omgang maar wel correspondentie
27
waar over hetzelve heeft gerouleerd
Zegd. over eene Erfenis die zij uit handen van haare familie moest
ontfangen
28
of zij gearresteerde niet bekend met den geweldigen
provoost Rulach eene zeer gemeenzame verkering gehouden te
hebben
zegd. geen gemeenzaame verkeering maar wel roelach gebruikt te
hebben tot het doen van eenige commissien
29
of zij gearresteerde ook met den jood de Haas alhier omgang
heeft gehad
zegd dezelve nimmer gezien te hebben, zoo veel zij weet
30
of zij gearresteerde na de gelukkige omwenteling van zaaken
in dit land, niet onderscheiden conferentien heeft gehad, met
sommige der Fransche volksrepresentanten alhier
zegt. met Ramel, met Pichegru en Eblij
31
of zij aan denzelven niet diverse memorien heeft
overhandigd
zegt. eenige brieven aan hun geschreven te hebben maar niet over
politieke zaaken
32
welke het onderwerp van die conferentien en memorien is
geweest
zegd. geen ander dan over particuliere zaaken
33
of zij gearresteerde niet bekend den voorn Rulach dikwils
versogt te hebben om bij evengemelde Representanten voor haar
diverse boodschappen en commissien te verrichten
zegd Ja
34
waarin die boodschappen en commissien hebben bestaan
zegd. als art 32
Aldus gevraagd en geinformeerd, en heeft de gearresteerde
geantwoord als nevens ieder artikel staat uitgedrukt, waarbij zij
na gedane prolecture heeft gepersisteerd, en dezelve nevens
commissarissen uit het Committé van Algemeene Waakzaamheid voor
het volk van Holland ondertekend heden den 13 juny 1795 het eerste
jaar der Bataafsche vrijheid
Etta Lubina Johanna Aelders Wed: Palm
Gerrit van Olivier
Spoors
Je bent hier: Opening → Bronnen → NL-HaNa → Tg 3.02.01 → invnr 492 → verhoor 2