Voluit is de naam van het archief toegang 3.01.26, Archief en
andere bescheiden en handschriften van de Raadpensionaris van
Holland mr. Laurens Pieter van de Spiegel, 1787-1795. De
inventaris van dit archief is als pdf op te halen op de site van
het Nationaal Archief.
Het interessantst in dit archief zijn de kopieboeken van de
uitgaande post van Van de Spiegel met afschriften van al zijn
brieven aan Etta. Sommige daarvan zijn gedeeltelijk, andere
helemaal opgenomen in het boek Nederland en de revolutie
1789-1795, door Herman Colenbrander, andere helemaal niet.
Zie het overzicht van dat
boek.
De brieven die Etta vanuit Parijs aan Van de Spiegel gezonden heeft en die door hem werden beschouwd als 'secreete intelligentiën', zijn er helaas niet meer. De inleiding op de inventaris meldt daar over:
Helaas is Van de Spiegels archief niet ongeschonden bewaard gebleven. In invnr 670 (van 17 Januari 1799) heeft Van de Spiegel genoteerd:
"N.B. Alle mijne binnenlandsche ontvangen brieven, alsmede de secreete intelligentien zijn verbrandt, gelijk ook een groote menigte papieren, waarbij andere personen gemengd waren; alleenlijk heb ik gemeend te moeten conserveeren de correspondentie van de ministers buiten 's Lands".
Hieronder staan verwijzingen naar transcripties van de interessantste onderdelen van het archief en beschrijvingen van enkele andere onderdelen waarvan ik geen transcripties heb gemaakt. In de eerste kolom staat het inventarisnummer.
| 49 |
Kopieboek uitgaande brieven, 1e
bestanddeel, brieven 1788 en 1789. Het register
meldt: 'mad. d'Aelders te Parijs - 111 - 149 - 179 - 220 -
241.'.Dit boek bevat kopietjes van brieven van Van de
Spiegel aan Etta en notities van betalingen aan haar op de
navolgende data: ● 5 december 1788, eerste brief, zie de transcriptie plus een vertaling. ● 30 januari 1789, tweede brief, zie de transcriptie plus een vertaling. ● 8 mei 1789, betaling, zie de transcriptie. ● 5 juli 1789, brief, zie de transcriptie plus een vertaling. ● 18 augustus 1789, betaling, zie de transcriptie.. |
| 50 |
Kopieboek uitgaande brieven, 2e
bestanddeel, brieven 1790, 1791 en 1792 Het
register meldt bij Alders de pagina's 3 - 15 - 19 - 22
- 27 - 33 - 44 - 56 - 80, maar dat zijn alleen de brieven
uit 1790, daarachter zitten nog brieven uit de jaren erna.
Dit boek bevat kopietjes van brieven van Van de Spiegel aan
Etta en notities van betalingen aan haar op de navolgende
data. ● 18 januari 1790, (lange) brief, zie de transcriptie, ● 12 februari 1790, brief en betaling, zie de transcriptie, ● 11 maart 1790, brief, zie de transcriptie, ● 23 maart 1790, kort briefje, zie de transcriptie ● 30 maart 1790, brief, zie de transcriptie, ● 16 april 1790, brief, zie de transcriptie, ● 7 mei 1790, brief, zie de transcriptie, ● 9 juli 1790, brief, zie de transcriptie ● 4 november 1790, brief, zie de transcriptie,. ● 28 januari 1791, brief, zie de (onvolledige) transcriptie. ● 2 september 1791, brief en betaling, zie de transcriptie,.Hij bedankt haar voor het toezenden van haar 'petit ouvrage', waarmee hij zal doelen op haar boek Appel aux Françoises. Hij stuurt haar 600 livres. Verder meldt hij dat Nederland geen partij wil kiezen tegen Frankrijk en maant hij haar het een beetje rustig aan te doen met haar activiteiten voor wat zij noemt 'la cause du peuple', waarmee hij nog reageert op haar arrestatie in juli. ● 8 juni 1792, betaling, zie de transcriptie. ● 14 juli 1792, brief, zie de transcriptie, Hij reageert op enkele geruchten en krantenberichten uit Frankrijk en wijst een blijkbaar door Etta gedaan voorstel voor mediatie door de prinses (Wilhelmina van Pruisen, de echtgenote van stadhouder Willem C) af. ● 21 augustus 1792, brief, zie de transcriptie. ● 24 augustus 1792, brief, zie de transcriptie. Hij deelt mee dat ambassadeur Van Berkenrode is teruggeroepen uit Parijs en dat met de Franse vertegenwoordiger in Den Haag geen officiële contacten meer plaatsvinden. ● 24 augustus 1792, een brief over opgepakte assignaat-vervalsers, die ik niet interessant genoeg vond om te transcriberen. |
| 51 |
Kopieboek uitgaande brieven, 3e
bestanddeel, brieven 1793. Dit boek bevat één brief
aan de dan in Den Haag wonende Etta op ● 9 mei 1793, brief met belofte haar wat te betalen, zie de transcriptie.. |
| 52 |
Kopieboek uitgaande brieven, 4e bestanddeel. Geen brieven aan Etta. |
| 56 |
Minuten van brieven, waaronder twee brieven aan Etta: ● 6 september 1790, en ● 26 januari 1792, Zeer slecht leesbare kladjes, (nog) geen transcriptie. |
| 181 |
Afschriften van brieven van Van
de Spiegel aan Gerard Brantsen in Parijs, 10 september 1789
tot 24 augustus 1792. De eerste brief verwijst naar een
schrijven van Brantsen van 3 september 1789, waarmee het
begin van de correspondentie gegeven zal zijn. Enkele van
deze brieven zijn afgedrukt in Nederland en de revolutie
1789-1795, door Herman Colenbrander, zie aldaar. |
| 250 |
Franse zaken. Met onder andere: ● het pamflet Aan het volk van Nederland. ● Het boek Aanspraak aan de Bataven door Condorcet. Zie voor de tekst van dat boek bij Condorcet. |
| 254 |
Op de omslag van het mapje staat: 'Over de pourparlers met Mevrouw Daelders door de Nationale Conventie daartoe gemagtigd in Nov 1792'. Maar er zitten ook andere stukken in die er niets mee te maken hebben. De stukken die WEL met de 'pourparlers' te maken hebben zijn: - Een briefje in het handschrift van Etta, waarin ze weergeeft wat haar opgedragen is over te brengen. - Een notitie van de raadpensionaris dd 2 november 1792, omtrent een mondeling antwoord aan Etta. - Een briefje van de stadhouder aan vd Spiegel hierover dd 5 november 1792. - Een ongedateerd briefje van de stadhouder over een mogelijke Franse vertegenwoordiger in Nederland zonder officiële functie. |
| 286 |
Dagboek vanuit Parijs van Rudolf
Hentzy, gouverneur van de pages van de stadhouder, van 14
september 1789 - 25 augustus 1791. Handgeschreven, maar dit
stuk is al door diverse anderen doorgenomen en als er iets
over Etta ingestaan had, was dat wel gesignaleerd. Zie voor iets meer over Hentzy en zijn missie en een briefje van hem over Etta op deze pagina.. |
| 338 |
Journaal van mijne detentie in
de Casteleny van den Hove, op de Orange-zaal, anders het
Huis in t Bosch, en op het Kasteel te Woerden, door
Van de Spiegel, zowel handgeschreven als in gedrukte vorm.
Dit stuk is echter ook in digitale vorm op internet te
vinden. Zie mijn aantekeningen
hierbij. Ook in dit invnr zit een brief van Van de Spiegel 'aan mijne huisgenooten, en voor hun alleen', dd 16 november 1795, waarin hij spontaan begint te dichten. |
| 339 |
Verschillende stukken rakende zijn gevangenschap. Afschriften van krantenberichten, kopietjes van de instructies voor de bewakers in Woerden, extracten uit de besluiten van provinciale autoriteiten. Hierin niets gevonden over Etta, maar het geeft wel een indruk van de voorkomendheid waarmee Van de Spiegel behandeld wordt. |
Je bent hier: Opening
→ Bronnen → NL-HaNa →Tg 3.01.26