Ik heb de boeken toentertijd uit de bibliotheek gehaald, maar
inmiddels zijn zowel het eerste als het tweede deel van
googlebooks op te halen.
De interessante passages staan in het eerste deel, in Livre III,
getiteld Le clubiste, août 1790-septembre 1791, dat
begint op pagina 210. Veel informatie levert het niet op en dat
komt mede omdat Avenel een nogal popi-jopie schrijfstijl heeft,
waarbij hij zijn hoofdpersoon zomaar hele conversaties laat hebben
die vast en zeker nooit hebben plaatsgevonden.
Die hoofdpersoon is Jean-Baptiste du Val-de-Grâce, baron de
Cloots (1755-1794), die zich in Parijs Anarcharsis Cloots noemt,
en tijdens de revolutie nogal op de voorgrond treedt. Hij komt
twee keer in brieven van Etta voor, te weten op:
● 11 december 1792, zie hier. De
betreffende tekst luidt:
On rit bien ici de Cloots et sa République universelle, comme de sa baronnie prussiene sacrifiée pour être citoyen français; c'est pour changer: il avait renié celle de citoyen hollandais pour s'acheter celle de baron prussien quelques années avant.
● 11 mei 1793, zie
hier. De betreffende tekst:
Tout ce que le Moniteur a rapporté de l'insensé discours de Cloots, tantôt Anacharsis, tantôt baron prussien, ambassadeur du genre humain, philosophe ami de la liberté et qui n'est rien de tout cela mais un rénégat hollandais, et l'antéchrist de la philosophie et de la liberté;
Als verderop in diezelfde brief iemand iets zegt over de Fransen
en hun athéisme, beweert Etta dat Anarchasis Cloots eigenlijk een
Nederlands staatsburger is. In werkelijkheid is zijn familie
weliswaar van Nederlandse afkomst maar is Cloots in Kleef geboren.
Hij zal 24 maart 1794 worden geguillotineerd.
Onderstaand enige aantekeningen bij het boek van Avenel, in de
linkerkolom staan de paginanummers. Cursief zijn mijn woorden,
romein is letterlijke tekst.
| 220 |
Een beschrijving van de Rue du
Théàtre-Français nummer 4, het hoofdkantoor van de Cercle
Social: Brochure en poche, Anacharsis alla donc rue du Théàtre-Français, no 4. Là était une imprimerie qù l'on composait en toutes langues. L'encyclopédiste Reynier en était propriétaire; elle avait boutique de libraire sur la rue, une boite de bronze à la porte, et s'appalait Imprimerie ou Bureax de Cercle Social. Deze informatie heeft Avenel volgens een noot uit de Bouche de fer, het blad van de Cercle Social. Over de ijzeren brievenbus merkt hij op: qui avait la forme d'un tete à masque tragique. iEr volgt een historisch uitstapje naar het ontstaan van die brievenbus en daarna een hele conversatie tussen Cloots en de aanwezigen. |
| 224 |
Het lidmaatschap voor alle activiteiten in
het Cirque is 96 livres, voor alleen de vrijdagavonden 9
livres per drie maanden. |
| 226 |
Archarsis Cloots bezoekt op 13 oktober 1790 de eerste bijeenkomst van de Cercle Social in het Cirque waar hij om quatre heures et demi aankomt. |
| 227 |
Tout vu, Anarcharsis ne croyait plus être à
Arhènes; il s'imaginait Alexandrie: "Cela sent l'écletisme
révolutionnaire si je me ne trompe; le mysticisme est lá
sous roche, car tout ces visages ont le masque d; une
sensiblerie suspecte." Et apercevant aux galeries la baronne
hollandaise Etta Palm-Aelders, qui, fille d'un aubergiste de
Groningue, avait pris la femme de Phocion pour modèle et qui
devait un jour l'admiration de la commune de Creil et de ses
amazones: "Dieux et déesses! Dit-il, voilà bien la divine
Hypatie en personne; il ne manque plus que Plotin à la
tribune...Mais silence! on |
| 228 |
va dire la vérité. Il est à la tribune. --
Qui? Plotin? -- Non, le Procuceur général de la Vérité même.
-- Anarcharsis regarde. Damnation! c'est un prêtre! Et ce
prêtre, c'est Fauchet! |
| 292 |
Cloots merkt dat na het bloedbad op de
Champ-de-Mars van 17 juli 1791 alle clubs dicht zijn.
Il se rend au Cercle social. Bonneville aussi a levé pied,
et c'est nouvelle qua la baronne hollandaise palm Aelders
est arrêtée, aussi bien qu'un banquier juif de Berlin,
Ephraïm, tout deux comme conspirateurs agents de la Prusse |
Je bent hier: Opening
→ Bronnen → Avenel