De meeste informatie komt uit invnr 89, gedenkschrift ter
gelegenheid van het 150 jarig bestaan van de "Groote Sociëteit", 1
november 1765 tot 1 november 1915.
De sociëteit wordt opgericht 1 november 1765 en komt eerst bijeen
in de grote bovenzaal van de stadsherberg "Het Gouden Hooft" aan
de Guldenstraat. Als ze in 1774 een eigen pand kopen, het huis
Panser aan de oostkant van de Grote Markt. komt er een einde aan
enige 'incovenienten', waardoor 'veele Heeren van distinctie' nu
wel lid zouden willen worden, maar geen zin hebben de ballotage te
doorstaan en daarom wordt de ballotage, witte ("ja") of zwarte
("neen) balletjes in een apparaat gooien, tijdelijk opgeheven.
De reglementen en statuten van de sociëteit zitten in invnr
10, maar die heb ik niet bekeken.
Dan wordt volgens invnr 64, het ballotageboek, op 8 november 1774 Albert Johan de Sitter lid. Hij betaalt, invnr 29, registers van ontvangsten en uitgaven 1765-1775, als 'rentmeester De Sitter', 50 gulden, de jaren erop is de contributie tien gulden per jaar.
Ik heb niet uitgezocht op welke datum broer Willem de Sitter lid
is geworden, en ik weet dus ook niet of dat in dit archief
überhaupt te vinden is, want dat vond ik niet echt interessant.
Van belang is alleen dat ook hij zich in deze kringen beweegt.
Er is die tijd een wildgroei aan verenigingsleven. In 1761 is
bijvoorbeeld opgericht "Pro Excolendo Iure Patrio' (zie bij Van
Berkel) en in 1771 de vrijmetselaarsloge, zie aldaar.
De Herensociëteit had geen politiek doel, maar was gericht op gezelligheid. De heren spelen biljart, diverse bord- en kaartspelen, lezen kranten en drinken volgens de uitgavenregisters heel veel wijn.
Er zijn 'politique' leden (= burgers, niet-militairen) en militaire leden, want er is in Groningen altijd een groot garnizoen. De leiding bestaat uit zes directeuren, die uit die groepen gelijkelijk zijn verkozen.
Er zijn twee leden van de familie De Sitter lid. In 1780 wordt
Willem de Sitter directeur, in 1792 Albert Johan de Sitter.
Terloops wordt gemeld dat de Rarekiek over de sociëteit heeft
geschreven, dat de Ommelander Courant vanaf 9 oktober 1787
verschijnt en dat Albert Johan, dan genoemd als drost van het
Wold-Oldambt, ook lid is van het 10 maart 1785 opgerichte
exercitiegenootschap "Voor onze duurste panden". Hij wordt in 1788
afgezet als drost en vervangen.
In 1787 bestaat er in het wijnhuis "de Gouden Roemer" in de
Guldenstraat een oranje-sociëteit en in het Gouden Hoofd een
patriottensociëteit. In de nacht van 20 op 21 februari 1788 breken
ongeregeldheden uit tussen beide sociëteiten waarbij zelfs
geschoten wordt, militairen herstellen de orde. Daarna wordt de
patriottensociëteit verboden. Er volgt een placaat van 23 mei 1788
dat aan ieder is verboden zonder een zichtbaar oranjeteken in het
openbaar te verschijnen.
In 1795 is er vanuit het pand van de sociëteit uitzicht op de
Vrijheidsboom op de Grote Markt, die overigens negen jaar
zal blijven staan. Op 24 februari 1798 wordt de sociëteit van
overheidswege opgeheven, maar als ze hebben geprotesteerd mogen ze
blijven bestaan.
Je bent hier: Opening → Bronnen → GrA → Tg 1339